فهرست 72 آثار فرهنگی تاریخی ثبت شده منطقه ساوجبلاغ در آثار ملی ایران

آثار فرهنگی ثبت شده منطقه ساوجبلاغ در آثار ملی ایران

ساوجبلاغ در دوران صفویه به جهت نزدیکی به قزوین پایتخت شاهان صفوی به روزها اوج خود رسید و شاهان صفویه در ساوجبلاغ بناهای

عام المنفعه ساختند. احتمالاً بنای اولیه مسجد، حسینه و پل شاه عباسی برغان از جمله آنهاست.

در زمان شاه طهماسب صفوی ۹۳۰ – ۹۸۶ ه.ق در منطقه ساوجبلاغ ۲ قرارداد به نامهای ساوجبلاغ و (کردان منعقد گردید با فوت شاه

طهماسب و انتقال پایتخت کشور به اصفهان طرحهای عمرانی ساوجبلاغ به یکباره متوقف گردید و این شهرستان در سراشیبی انحطاط

افتاد. در قرن اخیر نیز محدوده شهرستان هموراه شاهد تحولات تاریخی ،بوده به گونه ای که در زمان کودتای رضاخان در سال (۱۲۹۹ وی

همراه با لشگریان خود در پادگان ینگی امام اتراق کرده سپس به سوی شهر تهران حرکت نمودند

در سال ۱۳۱۶ که نخستین تقسیمات کشوری در ایران صورت گرفت، محدوده فعلی شهرستان بخشی از کرج و استان مرکزی بود در

سالهای بعد که استان تهران و مرکزی از همدیگر منفک گردیدند. یکی از بخشهای استان تهران بود و در سال ۱۳۶۸ با تصویب هیئت وزیران

ساوجبلاغ با مرکزیت شهر هشتگرد تبدیل به شهرستان گردید. در مجموع با مدنظر قرار دادن مطالب ارائه شده پیرامون سابقه تاریخی

منطقه میتوان چنین اظهار نظر نمود که منطقه مورد مطالعه از سابقه کهنی در زمینه شکل گیری مراکز سکونتگاهی و جمعیتی برخوردار

است و با توجه به شرایط مستعد طبیعی دشت ساوجبلاغ اغلب مراکز سکونتگاهی در این ناحیه استقرار یافته است.

از این رو دشت مذکور نسبت به ناحیه کوهستانی از سابقه بیشتری در زمینه جمعیت پذیری برخوردار است.

در منطقه  ساوجبلاغ ۲۱۴ اثر تاریخی فرهنگی شناسایی شده است در این میان بخش طالقان ۱۰۴ اثر چندار با ۴۴ ،اثر بخش مرکزی ۴۳

اثر و چهارباغ ۲۳ اثر را به خود اختصاص داده اند. کهن ترین این آثار متعلق به هزاره پنجم و چهارم قبل از میلاد است از مجموع این آثار ۷۲

اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده که در اینجا برای آشنایی بیشتر به معرفی آنها میپردازیم.

بررسی پیشینه تاریخی ساوجبلاغ از میان کتب تاریخی، باستان شناسی و جغرافیایی حکایت از قدمت کهن و بسیار طولانی این منطقه

دارد. مهمترین عامل تاثیرگذار در پیشینه طولانی این منطقه موقعیت جغرافیایی آن و قرارگیری در مسیر ارتباطی غرب به شرق ایران (جاده

خراسان بزرگ) و عوامل محدود کننده طبیعی مانند کوه‌های البرز در شمال، ارتفاعات اشتهارد و ایران مرکزی و کمی دورتر ارتفاعات زاگرس

در جنوب به منطقه در کنار آب و هوای مناسب و وجود رودها، چشمه‌ها و زمین‌های مساعد برای فعالیت‌های کشاورزی باعث گردیده

قدیمی‌ترین شیوه سکونت را در منطقه شاهد باشیم.

وجود شرایط مستعد طبیعی باعث گردیده منطقه مورد مطالعه از دیرباز (هزاره هشتم قبل از میلاد) محل استقرار تمدن باشد.

وجود تپه‌های باستانی گنج تپه و سیاه تپه، خوروین با قدمت ۲۰۰۰ ساله، تپه موشه لان اسماعیل آباد با قدمت ۴۰۰۰ ساله و تپه ازبکی با

قدمت ۸۰۰۰ ساله حاکی از قدمت تاریخی بسیار کهن این سرزمین است.

مردم ساوجبلاغ عمدتاً به زبان فارسی صحبت می‌کنند، اما گروه‌های کوچکی از مردمان ترک‌ زبان و کردی نیز در این منطقه ساکن هستند.

فرهنگ بومی ساوجبلاغ نیز تحت تأثیر همین تنوع قومی قرار گرفته و آداب و رسوم و جشنواره‌های محلی جذابی در آن برگزار می‌شود.

یکی از ویژگی‌های برجسته مردم ساوجبلاغ مهمان‌ نوازی و روحیه صمیمی آنهاست که آن را به منطقه‌ای دوستانه برای گردشگران تبدیل کرده است

اقتصاد ساوجبلاغ عمدتاً بر پایه کشاورزی و باغداری استوار است. باغ‌های میوه، مخصوصاً سیب و گیلاس، از محصولات اصلی

این منطقه به شمار می‌آیند.

منابع:
1- عزیزی،علیرضا. جغرافیای ساوجبلاغ، ۱۳۸۶.

2-سيماي اقتصادي اجتماعي و فرهنگی ساوجبلاغ، ١٣٨٤ ص۷۸

3-سيماي اقتصادي اجتماعي و فرهنگی ساوجبلاغ، ١٣٨٤، ص۷۸

4- رجاوند، پرویز؛ انجمن آثار ملي ١٣٤٩

5-یادداشتهاي شخصي سيماي اقتصادي اجتماعی و فرهنگی ساوجبلاغ، ١٣٨٤، ص۷۸